Dit nieuwsbericht werd toegevoegd op 3 januari 2018.
Veel engagement voor de Eerstelijnszone Noord-Limburg
Vlaanderen wil een betere samenwerking binnen de eerstelijnszorg.
Een netwerk van zorg en ondersteuning wordt uitgewerkt binnen een eerstelijnszone, een gebied van meerdere gemeenten. Een zorgraad samengesteld uit de actoren in de (gezondheids)zorg en de lokale besturen zal dit netwerk aansturen. Voorstellen over de afbakening van eerstelijnszones werden ingewacht tegen het einde van het jaar.
Op 18 december 2017 werd in O.C. Palethe in Overpelt een partneroverleg Noord-Limburg georganiseerd, waarbij een 70tal deelnemers uit verschillende kringwerkingen en zorgorganisaties zich uitspraken voor een eerstelijnszone Noord-Limburg. Deze valt samen met de negen gemeenten die Welzijnsregio Noord-Limburg vormen.
Deze keuze werd in de volgende weken vastgelegd in een hele reeks formele engagementsverklaringen waarmee de aanvraag op 29 december richting Agentschap Zorg en Gezondheid is vertrokken. In totaal kon het formeel engagement van 117 partners uit de eerstelijn worden meegestuurd. Dit illustreert opnieuw de sterke kracht van samenwerking die in Noord-Limburg aanwezig is.
Reorganisatie van de eerste lijn
Ingevolge de 6de staatshervorming zijn een aantal bevoegdheden rond de eerstelijnsgezondheidszorg naar Vlaanderen gegaan. Met de eerstelijnsconferentie in februari 2017 werd een nieuwe beleidsvisie uitgezet waarbij voor de eerste lijn de verbinding wordt gemaakt tussen welzijn, zorg en gezondheidszorg.
In deze visie staat de persoon met zorgnood centraal. Deze heeft zelf de regie van zijn zorg in handen, eventueel met ondersteuning van mantelzorger of vertrouwenspersoon. Hulp en dienstverlening is krachtgericht, ondersteunend, versterkend. Deze visie staat ook voor de vermaatschappelijking van de zorg. De zorg die wordt ingepast in de directe samenleving, buurtgericht, lokaal aanwezig, opgebouwd volgens het cirkelmodel. Deze wordt zoveel als mogelijk ingevuld door de standaard basisvoorzieningen uit de reguliere zorg. Dit wordt pas gespecialiseerde en residentiële zorg als dit echt nodig is. In dit zorgmodel is er ook veel aandacht voor preventie.
Professionele aanbieders van zorg en dienstverlening vormen de basispijler van de eerste lijn. Het gaat dan om de zorgaanbieders in de gezondheidssector met de diversiteit van medische en paramedische zorgverstrekkers, inclusief de geestelijke gezondheidszorg. Aansluitend hierbij de actoren uit de welzijnssector gaande van de woonzorgactoren, de diensten voor thuiszorg, het maatschappelijk werk, lokale dienstencentra, enz.
Met deze brede eerstelijn wordt de verbinding gemaakt tussen welzijn, zorg en gezondheidszorg. Al deze professionelen functioneren als zelfstandige, in associaties of in dienstverband. Ieder werkt volgens eigen expertise en capaciteit, maar werkt wel vanuit een generalistische kijk op de zorgnoden. Dit brengt mee dat met andere zorgverstrekkers wordt afgestemd en zo nodig wordt doorverwezen naar meer specialistische zorg.
Om deze samenhang te bewerkstelligen en ondersteuning te bieden aan de eerstelijnspraktijk wordt de eerstelijnszone voorzien als een afgebakend gebied van meerdere gemeenten met in totaliteit een inwonertal tussen 75.000 en 125.000 inwoners. Dit is het platform van intersectorale samenwerking tussen lokale besturen, welzijn en gezondheid.
Lokale besturen
De lokale besturen hebben in dit eerstelijnsconcept een belangrijke rol. Het lokale bestuur staat dicht bij de burger en heeft als opdracht om met het lokaal sociaal beleid in te spelen op de lokale behoeften en noden. Daarenboven heeft het lokale bestuur en meer in het bijzonder het OCMW de wettelijke opdracht om in te staan voor de meest kwetsbaren, zodat ook zij actief kunnen participeren aan de samenleving.
In Noord-Limburg is dit niet anders en wij zien dat gemeenten en OCMW’s op dit domein al een heel eind gevorderd zijn en verschillende opdrachten opnemen. Voor een aantal taken doen zij dit samen met hun samenwerkingsverband Welzijnsregio Noord-Limburg.
Daarenboven gaat vanaf 2019 het nieuwe decreet Lokaal Sociaal Beleid in voege, waarin het lokaal bestuur initiatief neemt om samen met andere actoren het sociale beleid op te nemen, met heel wat overeenkomsten met de taakstelling van de eerstelijnszone. Belangrijkste opdracht hierin zal ongetwijfeld zijn om samen met CAW, de diensten maatschappelijk werk van de mutualiteiten en de OCMW's te komen tot de uitbouw van een 'Geïntegreerd breed onthaal'. Dit zal een belangrijk instrument worden voor toegang en communicatie binnen de eerstelijn.
Het is de bedoeling om voor Noord-Limburg dit Lokaal Sociaal Beleid samen met de 9 besturen vorm te geven. De bestaande samenwerking die er sedert 2000 is tussen de OCMW's met hun OCMW-vereniging Welzijnsregio wordt opnieuw voor de volgende 18 jaar bestendigd met de verlenging van de duur van Welzijnsregio. Deze wordt ook uitgebreid naar de gemeenten met de recente oprichting van de dienstverlenende intergemeentelijke samenwerking ‘Regio Noord-Limburg’. De samenwerking tussen de gemeenten zal dus nog breder gaan dan op dit moment georganiseerd. Zie: 'Een broertje voor Welzijnsregio'.
Het is dit aanbod van een gunstig faciliterend kader dat de lokale besturen willen inbrengen in het debat over de afbakening van de eerstelijnszone.
Welzijnsregio en de aangesloten besturen zijn steeds voorstander geweest van een afbakening over de negen gemeenten. In het kader van vermaatschappelijking van de zorg en inclusieve aanpak is een vaste regio-afbakening een noodzakelijke voorwaarde voor duurzame samenwerking. Heel wat erkenningen, programmatienormen, projectoproepen zullen in de toekomst de schaal van de eerstelijnszone meekrijgen. Veelal zijn daar lokale besturen bij betrokken en dan kan er steeds eenduidig en voor dezelfde regio gewerkt worden. Dit alles op een structurele en planmatige wijze, in relatie met het brede horizontale lokale (sociale) beleid van de gemeenten.
Daarenboven zullen ook veel kringwerkingen en regiowerkingen binnen grotere organisaties zich de schaal van de eerstelijn eigen maken. Ook als deze in overleg willen gaan met bvb de lokale besturen is het ook voor hen gemakkelijk om deze ingang te hanteren en omgekeerd.
De vrees dat de regio op de Noord-Limburgse schaal van 160.000 inwoners te groot zou worden en niet meer hanteerbaar, kan precies vanuit deze krachtige structurele samenwerking die er al aanwezig is, weerlegd worden. Voor een heel segment van de werking liggen de verbindingen open.
De insteek vanuit de lokale besturen is dat de samenwerking vertrekt van onderuit, en dit aansluitend bij de visie op de eerstelijn waarbij de persoon met zorgnood centraal staat. Wat lokaal en in directe afstemming tussen de partners kan afgehandeld worden, moet daar ook kunnen gebeuren.
Dat is het principe dat Welzijnsregio in de samenwerking met de lokale besturen al jaren met succes hanteert, met name lokaal aanbieden en regionaal organiseren. Dit is ook het model dat voor de eerstelijnszone in Noord-Limburg kan gehanteerd worden en waarbij de lokale besturen vanuit hun ervaring en samenwerking een grote meerwaarde kunnen en willen brengen.
Het is dan nu ook prachtig om vast te stellen dat de vele engagementen van de andere partners in de eerstelijnszone deze visie mee ondersteunen. Op deze manier kan van Noord-Limburg een echte ‘welzijnsregio’ worden gemaakt.